Cây ươi (Scaphium macropodum) là một loài cây gỗ lớn thuộc họ Dầu (Burseraceae), phân bố chủ yếu ở các nước Đông Nam Á như Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan,… Ở Việt Nam, bán giống cây đười ươi ươi mọc nhiều ở các tỉnh Tây Nguyên như Kon Tum, Đắk Lắk, Gia Lai,…
Cây ươi có giá trị kinh tế cao vì quả ươi có nhiều công dụng. Dưới đây là một số cách sử dụng cây ươi phổ biến:
1. Nước ươi:
Nguyên liệu:
Vỏ quả ươi khô: 3-5 quả
Nước lọc: 1 lít
Đường phèn: 100-150g (tùy khẩu vị)
Đá viên (tùy thích)
Cách làm:
Rửa sạch vỏ quả ươi khô.
Ngâm vỏ ươi trong nước ấm khoảng 30 phút cho nở mềm.
Cho vỏ ươi đã ngâm vào nồi, thêm nước lọc và đường phèn.
Đun sôi nồi nước ươi, sau đó tắt bếp và để nguội.
Lọc bỏ xác ươi, cho nước ươi vào ly và thêm đá viên nếu thích.
Công dụng: Nước ươi có vị chua ngọt, thanh mát, giúp giải nhiệt, thanh lọc cơ thể, tốt cho hệ tiêu hóa và tim mạch.
2. Mứt ươi:
Nguyên liệu:
Cùi quả ươi chín: 1kg
Đường cát: 1kg
Nước cốt chanh: 2 muỗng canh
Cách làm:
Rửa sạch cùi quả ươi chín, bóc tách phần cùi trắng và loại bỏ hạt.
Ngâm cùi ươi trong nước muối pha loãng khoảng 15 phút để khử trùng.
Vớt cùi ươi ra rổ cho ráo nước.
Cho cùi ươi vào nồi, thêm đường cát và nước cốt chanh.
Nấu cùi ươi với lửa nhỏ, khuấy đều cho đến khi cùi ươi chín mềm và nước sệt lại.
Tắt bếp, để nguội bớt.
Cho mứt ươi vào hũ thủy tinh, đậy kín nắp và bảo quản trong tủ lạnh.
Công dụng: Mứt ươi có vị ngọt thanh, dẻo dai, giúp giải nhiệt, thanh lọc cơ thể, tốt cho hệ tiêu hóa và hô hấp.
3. Thuốc y học:
Vỏ quả ươi:
Sắc lấy nước uống để thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, nhuận tràng.
Dùng làm thuốc chữa ho khan, táo bón, sỏi thận.
Hạt ươi:
Rang chín, tán thành bột mịn.
Dùng làm thuốc chữa tiêu chảy, lỵ.
Lá ươi:
Sắc lấy nước uống để chữa cảm cúm, đau bụng, tiêu chảy.